اصل ١٠ از کارپایه “همگرایی پایدار ایرانیان”
“لازمه نتیجه بخش بودن کوشش ها در جهت نزدیکی به یک همگرایی پایدار ملّی، رفع انواع تبعیض های حقوقی و اجتماعی از جمله جنسی، قومی، مذهبی و طبقاتی است. عدالت اجتماعی , شاخصی برای سنجش میزان رفع تبعیض ها است“
از آن زمان که حکومت جمهوری اسلامی, قوانین شرعی را به طور کل جایگزین قوانین مدنی رژیم پیشین نمود، (که با برتری نسبی از قوانین شرعی، همچنان در مقایسه با منشور و اصول حقوق بشری دارای نواقص و ضعف های بسیاری بودند), ما شاهد نابرابری های ظالمانه و تحقیرآمیز آشکاری علیه افراد جامعه، به خصوص علیه زنان هستیم.
نزدیک به چهار دهه تلاش و پیگیری حقوق دانان ,فعالان حقوق بشر, جامعه شناسان و روانشناسان در آسیب شناسی و ضررهای ناشی از تبعیض جنسیتی در خانواده و اجتماع, با کمال تاسف, علی رغم انتقاد های مکرر، هنوز کوچکترین تغییر کیفی در این قوانین دیده نمی شود و ما هر روز شاهد اعمال رفتارهای خشونت آمیز و قهری بر علیه افراد جامعه هستیم.
بر همگان روشن است که تلاش پیگیرانه فعالین و سازمان های حقوق بشری برای بهبود و تغییر در وضعیت حقوقی زنان در ایران , بی ثمر مانده اند. بنابراین همگی ما ، اعم از آقایان و بانوان، به عنوان شهروندان مسئول و باورمند به حق و حقوق شهروندی، وظیفه سنگینی بر دوش داریم تا در کاهش این نابرابری ها کوشا باشیم وبا تصحیح رفتار تک تک مان، بر علیه این گونه قوانین مادر ستیز ,خواهر ستیز,همسر ستیز و دختر ستیز , مبارزه ای مدنی را آغاز بکنیم.
شاید برای ما , هموندان حاضر در این ”فضای همگرایی پایدار ایرانیان” جالب باشد که بدانیم، چند نفر از ما بانوان و آقایان، تجربه ای در عمل و رفتار خودمان ، نسبت به برقراری رابطه ای عادلانه و برابر طلب میان افراد خانواده خود داشته ایم و در رفتار خود تغییری داده ایم و آیا کسانی از نزدیکان ما شاهد چنین عدالت خواهی در میان افراد خانواده خود بوده اند ؟
این سئوال هنگامی برجسته تر خواهد شد که از خود بپرسیم که آیا بخصوص آقایان در یک عمل انسانی و اخلاقی در راه مبارزه و اعتراض به این نابرابری ها و بی عدالتی ها و هم چنین در حمایت از یک جنبش برابر خواه و برابر طلب، این تغییر و اصلاح را از خانواده خو د شروع کرده اند یا نه ؟ واقعاً پاسخ صادقانه آقایان به سئوالات اساسی زیر چگونه پاسخی خواهد بود؟
چند سوال چالشی از آقایان در مورد انواع تبعیض های حقوقی, اجتماعی جنسیتی:
۱ -آیا واقعاً کسی از شما آقایانِ اندیشمند و روشنفکر و باورمند به حقوق بشر , هنگام انحصار وراثت والدین، بعد از طی مراحل قانونی،سهمی برابر برای مادر و خواهران تان قائل شده اید؟ و برخلاف قانون ارث شرع , اموال را به تساوی بین خود و مادر و خواهر و برادران، تقسیم نموده اید؟
۲- آیا در زمان جاری شدن خطبه عقد، به همسرتان حق طلاق، حق سرپرستی کودکان، حق انتخاب مکان زندگی، حق ادامه تحصیل، حق خروج از خانه ، و حق مسافرت در داخل و خارج از ایران را که به ناحق از ایشان سلب شده است ، داده اید؟
آیا برای ان ها هم این حقوق ها را قائل شده اید تا با هم در این ازدواج مشترک، بطور مساوی حق داشته باشید؟
و چنانچه در رژیم گذشته ازدواج نموده اید، آیا برای احقاق حق همسرتان به محضر رفته و آن را اصلاح کرده اید؟
۳ -آیا در محیط خانه شما، تصمیمات پایه ای و جدی مربوط به کل خانواده، به صورت شورایی اخذ می شود یا اینکه تصمیم گیرنده اصلی خود شما هستید و همسرتان به اندازه شما حق اظهار نظر ندارد؟
۴ -آیا از حق و حقوقی که در شرع اسلام به شما داده شده است به مانند تعدد زوجه و صیغه موقت استفاده (سو ء استفاده ) کرده اید؟
و در صورت جواب منفی، آیا به طور ضمنی به همسر خود مکرا در این باب یادآوری می کنید تا که حد و مرز خود را بداند و همواره در ارضاء خواسته ها و خرسندی شما کوشا باشد و علیرغم میل اش با نادیده گرفتن حق و حقوق خود و گذشتن از خواسته های خود ش، در چارچوب تعریف همسر و مادری فداکار بگنجد؟
۵ – آیا در دوران نوجوانی و جوانی و میانسالی و غیره هیچ وقت احیانا نگاه تان به جنس مخالف همکلاسی، هم مدرسه ای، هم دانشگاهی و همکار و همسایه تان جنسیتی بوده است؟
آیا شما اقدام به متلک گویی، تحقیر، توهین و تخریب شخصیتی آنها کرده اید؟
۶ – آیا شما جزو آن دسته ای هستید که فکر می کنند زنان نمی توا نند خوب تصمیم بگیرند، خوب مدیریت کنند و حتی خوب رانندگی کنند؟
آیا شما آنها را ترسو،دروغگو و دو به هم زن می دانید که وقتی گیر می افتند شروع به گریه کردن می کنند؟
۷ – آیا برای پرورش فرزندان دختر و پسر خود، چنانچه قدرت و توان مالی داشته باشید، به طور تقریبی، یکسان هزینه می کنید؟
آیا اینکه خریدن ماشین، پرداخت برای سرمایه گذاری کسب و کار، هزینه تحصیل بالا را برای فرزند پسر و برای دختران خود فقط به کلاس های باله، رقص، موسیقی، هنرهای دستی و غیره اکتفا می کنید؟
آیا برای کودکان پسر خود فقط اسباب بازی هایی از قبیل ماشین، تفنگ، توپ، دوچرخه، لوگو و انواع بازی های کامپیوتری می خرید و برای کودکان دختر خود فقط عروسک، لوازم آشپزی و خوراک پزی، جاروبرقی، انواع لوازم آرایشی و تزئینی مانند لاک، گیره مو، تل سر و رژ لب میوه ای می خرید؟
۸ – آیا در امور خانه و خانواده و سرپرستی کودکان و آموزش و پرورش اجتماعی و فردی آنها , سهمی مسئولانه و به تساوی با همسرتان برای خود قائلید و یا قائل شده بودید؟
آیا به نظرات سایر افراد خانواده و حق انتخاب آنها احترام می گذارید یا همه باید از نظرات شما تبعیت کنند؟
همانطور که ملاحظه می کنید تساوی حقوق جنسی فقط به حقوق مساوی برای کار مساوی بین خانم ها و آقایان ختم نمی شود. خانم ها از بدو تولد در تمام عرصه های آموزشی و پرورشی، رفتارهای فردی و اجتماعی، محیط زیستی، مذهبی و عقیدتی به مراتب بیشتر از جنس دیگر تحت فشارهای روحی و روانی و محدودیت های خانگی و اجتماعی قرار می گیرند. این در حالیست که بارها و بارها در تحقیقات روانشناسی و جامعه شناسی ثابت شده است که یک اجتماع سالم و شاد و با کیفیت تولیدی و سازندگی لزوما و قطعا بر پایه برابری زنان و مردان آن اجتماع , امکان پذیر هست.
شاید به دلیل مادر بودن، زنان پرورش دهنده اصلی در خانه هستند حتی اگر بطور تمام وقت شاغل باشند. در واقع آن ها مسئولیت هر دو کار را پذیرا هستند بنابراین آن ها برای پیشبرد اهداف سازنده اجتماع و خانواده, به آموزش بیشتر و فضای آرام تری احتیاج دارند اما با کمال تاسف شاهد فشارهای روانی، خشونت های جسمی و تحقیر های اجتماعی به لحاظ اعمال قوانین قرون وسطی ایی تحمیلی که حتی در قرن های گذشته هم نباید اجرا می شد، هستیم .
از قوانینی که بر پایه مذهبی و در گذشته بسیار دور بنا شده است و قطعا زنان در تدوین آن سهمی نداشته اند و توسط مردان و به زور برآن ها تحمیل شده است، انتظاری مبنی بر عدالت و به رسمیت شناخته شدن حقوق برابر در زمینه های انسانی، خانوادگی و اجتماعی نمی رود.
روند انصاف و برابری می باید با اعتراض مدنی و سرپیچی از آن قوانین و با آگاهی مردان و زنان به حق و حقوق مساوی برای خود و دیگران شروع شود. زنان ضمن آگاهی به حقوق حقه خود این را نیز باید بدانند که خود می باید بار مسئولیت خود را ,بخصوص در زمینه اقتصادی به عهده بگیرند و گذاشته شدن این بار مسئولیت تحمیلی، به تنهایی، بر دوش آقایان خود نیز یک نوع اجحاف به مردان و جلوگیری از ورود بانوان در عرصه کار و تولید به جامعه است و نتایجی جز کاستی در شکوفایی اقتصادی خانواده، جامعه و کشور نخواهد داشت. در دوره ای که ما زندگی می کنیم، اکثر مردان و زنان پا به پای هم در پیشبرد زندگی روزانه مسئولیت پذیر هستند و هر کس با آموزش سازنده و هدفمند خود, برای استقلال و خودکفایی و ورود به جامعه، توانایی مقابله با چالش های زندگی را خواهد آموخت.
جامعه ای خودکفا و سازنده است که درآن زنان و مردان با آموزش یکسان در امر خودکفایی، پرورش جسم و روان ,بنا بر نیازهای شخصی هر یک از اعضا، اعم از زن و مرد به دست آوردهایی در این زمینه رسیده باشد تا بازدهی مطلوب را به دست آورد. البته قابل ذکر است که خانواده هایی هم هستند که برای حفظ کانون گرم خود با توافق بین زن و مرد خانه, تصمیم به آنچه که به صلاح خود و فرزندان خود می دانند , یکی از آن ها در بیرون از خانه و دیگری در داخل خانه مسئولیت می پذیرد که در این جا مورد بحث ما نیستند.
سئوال های چالشی که در ابتدا مطرح گردیده است مشخصا به ما می آموزد که محترم دانستن و یکسان انگاشتن جنسیت چگونه باید باشد و چگونه و در کجا ما به بیراهه می رویم. فرزندان ما صرف نظر از جنسیت شان، از کودکی می باید امکانات یکسان تربیتی داشته باشند و با در نظر داشت وجود تفاوت جنسیتی، باید بیاموزند که برای انسان ماندن و انسانی زندگی کردن الزام رعایت کردن حقوق خود و دیگران ضروری بوده و هست و این یعنی به خود و دیگران احترام گزاردن و حقوق همدیگر را محترم شمردن.
ادامه دارد
۲۱ اردیبهشت ۹۷
سیما داداشیان
s_dadashian@hotmail.com
نسخه پی دی اف برای چاپ
